زعفران گیاهی متعلق به خانواده Iridaceae یا زنبقیان است. این ماده در مواد غذایی به عنوان رنگ غذا و طعم‌دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مواد آرایشی نیز کاربرد دارد. در مقایسه با سایر قسمت‌های گیاه، کلاله یا پرچم زعفران کاربردهای بیشتری در مصارف مواد غذایی، آرایشی و درمان بیماری‌ها دارد. مطالعات نشان داده است که کلاله زعفران حاوی کروسین، کروستین، پیکروکروسین و سافرانال است. رنگ زعفران مربوط به وجود کروسین است در حالی‌که خواص دارویی با کروستین مرتبط است.
همچنین از سایر اجزای موجود در زعفران می‌توان به فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها، ویتامین‌هایی مانند ریبوفلاوین و تیامین، پروتئین‌ها، نشاسته، اسیدهای آمینه، مواد معدنی و صمغ اشاره کرد. در طب سنتی از زعفران به عنوان یک ماده معدنی، ضد اسپاسم، آنتی‌اکسیدان، مسکن درد معده، تسکین تنش، افسردگی و بی‌خوابی استفاده می‌شود. همچنین از پودر کلاله زعفران در درمان آب مروارید استفاده می‌کنند. سایر کاربردهای سنتی آن اثرات ضد باکتریایی، ضدعفونی‌کننده و ضد قارچ است و در پزشکی مدرن نیز از خواص دارویی کلاله زعفران، خاصیت محافظتکننده از تنش‌های عصبی، ضد تشنج، ضد افسردگی، ضد اضطراب، تقویت قلب و عروق، ضد سرطان و یک آنتی‌اکسیدان قوی گزارش شده است.
گلبرگ زعفران اصلی‌ترین محصول فرآورده زعفران است که در سطح بالایی تولید می‌شود اما کاربردی نیست و اکثرا دور ریخته می‌شود؛ اما باید بدانید گلبرگ زعفران حاوی چندین ترکیب مانند مواد معدنی، آنتوسیانین ها، فلاونوئیدها، گلیکوزیدها، آلکالوئیدها و کائمفرول ها است.
از آنجا که گلبرگ زعفران در مقایسه با پرچم زعفران ارزان‌تر است و در مقادیر بسیاری تولید می‌شود، بنابراین می‌توان آن را به عنوان منبع مناسبی برای اهداف مختلف در نظر گرفت. در بررسی‌های صورت گرفته بر روی گلبرگ زعفران می‌توان از جمله خواص دارویی آن به خاصیت ضد باکتری بودن، ضد اسپاسم، تقویت سیستم ایمنی، ضد سرفه، ضد افسردگی، تسکین دهنده درد، رفع مشکلات کبدی، کنترل کننده فشارخون، فعالیت ضد دیابت و آنتی‌اکسیدان اشاره کرد.
با توجه به این خواص، گلبرگ زعفران در برخی از بیماری‌ها می‌تواند به عنوان جایگزین یا مکمل دارویی استفاده شود.
همچنین گلبرگ زعفران از فلاونول ها، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین ها، ترکیبات فنلی، ترپنوئیدها و آلکالوئیدها تشکیل می‌شود و برای اولین بار طیف سنجی HR-MAS NMR، حضور کامل و طبیعی kinsenoside، goodyeroside A و butyrolactone ۳-hydroxy را در گلبرگ زعفران نشان داده است.
مرکز تجزیه و تحلیل استخراج اتانولی گلبرگ زعفران توسط HR-NMR حضور این ترکیبات را تایید کرد. علاوه بر این، حضور kaempferol ۳-O-۳ sophoroside توسط “NMR-silent” در گلبرگ‌های زعفران گزارش شده است.
همچنین گلبرگ زعفران شامل آنتوسیانین است که باعث ایجاد رنگ بنفش آن می‌شود. بسته به میزان pH، آنتوسیانین ها ممکن است قرمز، آبی یا بنفش باشند.
رفتن به سال جدید همیشه هیجان‌انگیز است و فرصتی عالی برای تأمل در سالی که پشت سر می‌گذاریم و سال جدیدی که در آن هستیم.
یکی از بزرگان
خواص گلبرگ زعفران
امروزه از گلبرگ زعفران به عنوان یک ماده آلی در صنایع کشاورزی استفاده می‌شود و با توجه به صرفه اقتصادی از ترکیبات فیتوشیمیایی و کاربرد سنتی آن می‌توان در مصارف مختلف دارویی استفاده کرد. خواص دارویی گلبرگ زعفران عبارت است از:
آنتی باکتریال (ضد باکتری)
مسمومیت‌های غذایی از طریق خوردن غذاهای آلوده، گیاهان سمی، قارچ‌ها یا مواد حیوانی و از طریق ورود باکتری‌ها به بدن ایجاد می‌شوند اما استفاده از مواد ضدباکتریایی می‌تواند در جلوگیری از رشد باکتری‌ها مؤثر باشد. مطالعات نشان داده است که برخی از محصولات طبیعی مانند روغن‌های ضروری، گیاهان و ادویه‌جات دارای خاصیت ضدمیکروبی یا ضدقارچی هستند، بنابراین می‌توانند به عنوان ماده ضدباکتریایی و ضدمیکروبی مورد استفاده قرار گیرند. گلبرگ زعفران این خاصیت را دارا است و بر همین اساس می‌تواند به بهبود مسمویت های غذایی کمک کند.
اثرات ضد اسپاسم
عصاره گلبرگ زعفران باعث کاهش تحریک میدان الکتریکی (EFS) ناشی از انقباض در آزمایش‌های صورت گرفته بر روی موش‌های آزمایشگاهی شد. عصاره گلبرگ با مهار گیرنده‌های موسکارینی، انقباض ناشی از EFS را کاهش می‌دهد. (موسکارین با فرمول شیمیایی C۹H۲۰NO۲⁺ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب کم ۹۳۰۸ است)
بهبود سیستم تنفسی
از گل زعفران برای درمان بسیاری از نارسایی‌ها و بیماری‌های بدن استفاده می‌شود که می‌توان در اینجا به نارسایی‌هایی مانند آسم، سرفه، برونشیت اشاره کرد. این بیماری تنفس فرد را دچار اختلالاتی از جمله نفس تنگی و خس‌خس کردن سینه و … می‌کند که لازمه آن استفاده از مواد آنتی‌اکسیدانی مانند زعفران است. طبق تحقیقاتی که به عمل آمده کلاله زعفران دارای خاصیت آنتی‌اکسیدان است که تسکین‌دهنده و باعث ایجاد آرامش در فرد می‌شود. همچنین زعفران ایجاد اکسیژن رسانی در فرد می‌کند که همگی سبب می‌شود زعفران گیاهی مناسب برای افرادی باشد که نارسایی تنفسی دارند.
تقویت سیستم ایمنی
بیشتر داروهای گیاهی بر روی سیستم ایمنی و عملکرد آن در بدن تأثیرگذار هستند. نقش داروهای گیاهی در تعدیل ترشح سیتوکین، ترشح هیستامین، ترشح ایمونوگلوبولین، گیرنده‌های سلولی، فعال سازی لنفوسیت‌ها و فاگوسیتوز در مطالعات مختلف گزارش شده است. گلبرگ زعفران نیز با دوز ۷۵ میلی گرم می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند.
بهبود سندرم پیش از قاعدگی
در یک مطالعه بالینی، زنان رده سنی ۲۰ تا ۴۵ سال که حداقل ۶ ماه علائم PMS را تجربه کرده بودند، دو بار در روز گلبرگ زعفران مصرف کردند (۱۵ میلی گرم در صبح و ۱۵ میلی گرم در عصر). نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف گلبرگ زعفران در بهبود سندروم پیش از قاعدگی مؤثر است.
محصولات تولید شده از گلبرگ زعفران
رنگ خوراکی و صنعتی
یکی از موارد استفاده از گلبرگ زعفران، در صنعت برای مصارف تهیه رنگ فرش و رنگ لباس است که به رنگ‌های طبیعی نیاز دارند. همچنین از این گلبرگ‌ها در تولید رنگ خوراکی نیز استفاده می‌شود که به خاطر خاصیت و مزایای این گیاه بسیار محبوب است.
در سال‌های اخیر با توجه به کشف مضرات رنگ‌های صنعتی و شیمیایی و خارج شدن بسیاری از آن‌ها از چرخه تولید، بیشتر سعی بر این است که رنگ‌های طبیعی جایگزین آن‌ها شوند.
در گذشته هنگام برداشت محصول زعفران، از کلاله که شامل سه پرچم در گل می‌شود استفاده می‌کردند و پس از جداسازی آن‌ها، دیگر اجزای گل زعفران به عنوان نخاله دور ریخته می‌شد؛ اما امروزه پس از کشف رنگ ریز بودن گلبرگ زعفران، از آن نیز به عنوان محصول تجاری استفاده می‌کنند. اگر رنگ استخراج شده در محیط اسیدی قرار بگیرد به رنگ قرمز در می‌آید که پیش‌تر در کشورهای غربی اولین بار کشف شده بود. سالانه حدود ده هزار تن گلبرگ زعفران به عنوان محصول فرعی در خراسان مرکزی و جنوبی تولید می‌شود که خود نشانگر این است که حجم بالای آن جایگزین مناسبی برای رنگ‌های قرمز سنتزی در بازار به شمار می‌رود که در صورت استخراج رنگ به شیوه مناسب می‌توان از آن به عنوان رنگ خوراکی استفاده کرد.
عرق گلبرگ زعفران
سالیانه بیش از سیصد تن کلاله خشک و سی هزار تن گل تازه زعفران، در کشور ما تولید می‌شود که در اکثر مواقع فقط کلاله آن که شامل پرچم گل است مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق تحقیقاتی که اخیراً در تربت حیدریه صورت گرفته، موفق شده‌اند از گلبرگ زعفران، عرق آن را استخراج کنند که همانند خود گلبرگ زعفران خواص دارویی و درمانی فراوانی دارد. جالب است بدانید از هر کیلو گلبرگ خشک شده گل زعفران چیزی در حدود هفت لیتر عرق می‌توان گرفت. از مزایای عرق زعفران می‌توان به ضد افسردگی، نشاط آور و افزایش جریان خون داخل عروق و تقویت حافظه و پیشگیری از بیماری آلزایمر اشاره کرد.
دمنوش گلبرگ زعفران
دم کرده گلبرگ زعفران خاصیت مشابه خود کلاله‌های اصلی زعفران را دارد. شما می‌توانید مقداری از آن را در آب ریخته و در حرارت غیرمستقیم قرار دهید تا دم بکشد. دم کرده چای زعفرانی خواص بسیار بالایی داشته و به خاطر عطر و بویی که به چایی می‌داده است از قدیم بین ایرانی‌ها بسیار محبوب بوده و معمولاً آن را با عسل و مقداری لیمو تازه استفاده می‌کردند. این چای باعث هضم بهتر غذا می‌شده است. عصاره زعفران در خیلی از مواقع توانسته جلوی رشد تومورها را بگیرد.
خواص دمنوش زعفران
– ضد افسردگی بهبود عملکرد اعصاب و شادی آور
– بهبود روند اختلالات و نارسایی‌های کبد
– کمک به کاهش خونریزی در زمان قاعدگی
– کاهش درد در زمان قاعدگی
– پاک کننده کلیه و مثانه و ادرارآور
– بهبود عملکرد دستگاه گوارش و اشتها آور
– کمک به هضم غذا
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.